Bariedaz dialeutals

Bariedaz dialetuals

Aragonés ozidental:

Ambito: dende o río Aragón dica Nabarra

Carauteristicas: articlos o,a lo,la; partizipios en -au, -iu, conserbazión d’a morfolochía e sintasis

Sozdialeutosansotano, cheso, chaqués, bal d’Estarrún, bal d’Aragüés, canal de Berdún, Suruduel,…

2 Aragonés zentral:

Ambito: dende o río Galligo dica ra Zinca e, por o sur, dica ra Guarguera.

Carauteristicas: articlos o,a ro,ra; partizipios en -ato, -ito, conserbación d’as consonans xordas interbocalicas, asinas como d’a morfolochía e sintasis.

Sozdialeutostensino, panticuto, bergotés, belsetán, ballibió, restos de Biescas, bal de Basa, Fiscal, Sobrepuerto, Solana, Sarrablo (Guarguera)

3 Aragonés oriental:

Ambito: dende o río Zinca dica o Ésera

Carauteristicas: artíclos el, la, els (es), las; perduga de prenunzia de todas as -r finals, perfeuto perifrastico: bas fé, palatalización de a «l» en os grupos inizials pl-, fl-, cl-, conserbazión d’a morfolochía e sintasis.

Sozdialeutoschistabino, fobano, benasqués, gran complexo ribagorzano (alto: campés, meyo: grausino e baxo: estadillano e fonzense)

4 Aragonés meridional: 

Ambito: á o sur de as sierras prepirenencas, ye dizir comarca d’Ayerbe, Sotonera e Semontanos de Uesca e Balbastro.

Carauteristicas: O más castellanizato, pero o más omochenio; conserba os articlos o,a (lo,la en Lo Grau e Nabal) e muitismo lesico. Son chenerals os bulgarismos d’ orichen castellano. 

Sozdialeutosayerbense (aragonés d’a Galliguera), aragonés d’a Sotonera, aragonés d’a Biolada, aragonés d’a Plana de Uesca, semontanés (aragonés d’o Semontano de Balbastro), aragonés d’as sierras prepirinencas (Bal de Rasal, Arguis, Nozito, …).